“Ken je de documentaire The Power of Community? Door een embargo in de jaren 80 moesten Cubanen ineens voor hun eigen voedsel gaan zorgen. Zonder bestrijdingsmiddelen, want ook die waren er niet. En wat denk je? Dat ging heel goed! Tegelijkertijd daalde het aantal zieken enorm, en de saamhorigheid groeide.”

Niet alleen gezondheid

Positieve wendingen worden vaak uit nood geboren. Het roer bij Sjef ging om door de ziekte van Crohn, een ontstekingsziekte aan de darm. Een remedie leek er niet, maar de klachten verdwenen na een nieuw dieet met pure voedingsmiddelen: eten waaraan geen kunstmatige toevoegingen of bestrijdingsmiddelen te pas komen. Sjef en zijn vrouw Wilma woonden in Brazilië. Om beter grip te krijgen op hun voedsel kochten ze een voedselbos, vol kokosnoten, papaja’s en mango’s. Toen er kinderen kwamen keerden ze naar Nederland terug. Ten zuiden van het dorpje Zeeland werd een nieuw voedselbos gebouwd.

Sjef bezocht voedselbossen over de hele wereld. Met verwondering keek hij naar de Engelse bossen, waar kinderen de hele dag klimmen en klauteren, er zelf hun fruit plukken. “Dat is nog eens iets anders dan een iPad! Onze kinderen zijn eigenlijk onze diepe motivatie, meer nog dan onze eigen gezondheid. Zij zijn de toekomst. We willen ze niet alleen met problemen opzadelen maar kijken hoe we het beter kunnen doen.”

Een reden nodig

Toch: “Als we niet ziek waren geworden dan hadden we het wel gewild maar waren we er nooit aan begonnen. Ik werkte voor een kippenfokkerij, intensieve landbouw. Het is ook niet voor iedereen weggelegd. Een boer moet bijvoorbeeld alles weten van vier gewassen, hier staan er meer dan honderd. Het zit nog wel in onze genen, maar we zijn het in twee generaties vergeten.”

Zelfs voor plantenteeltwetenschapper Sjef bleek dat het moeilijkste. “Alles moet je opnieuw leren. Hoe plant je op de juiste manier een boom? Hoe maak je bouillon? Wat plant je voor de winter? Hoe slacht je een kip? Hoe voorkom je dat de vogels alles opeten? En vooral: hoe zorg je dat je je niet uit het veld laat slaan?”

Boter wordt duurder, hoorde hij laatst. Mensen willen af van de plantaardige margarine. “Een verandering komt pas onder druk. Mensen moeten het helemaal zat zijn. Dat ze ziek worden, dat ze niet weten waar hun eten vandaan komt. Dan krijg je communities die op een stukje grond van de gemeente voedsel gaan verbouwen. Ik vind het belangrijk dat de markt het zelf doet. En we moeten meteen de subsidies afschaffen. Ik klink wel links maar ben hartstikke liberaal. Geen boer die graag spuit, maar er is nu geen verdienmodel om het anders te doen.”

Lees het eerste verhaal over de voedseltuin van Sjef >